Vazife Malûlleri 73.000 TL Faizsiz Konut Kredisi Alabilir

Yazar: İsmail ERTÜZÜN*

Yaklaşım / Kasım 2013 / Sayı: 251

I- GİRİŞ

Bilindiği üzere kamu görevlilerinin görevlerini yaptıkları sırada, görevlerinin sebep ve tesiriyle veya işyerinde meydana gelen kaza sonucunda yürüttükleri görevleri yerine getiremeyecek derecede malûl olmaları ya da hayatlarını kaybetmeleri halinde ilgililer hakkında vazife malûllüğü hükümleri uygulanmaktadır.

Her bir kamu görevlisinin farklı görevler üstlenmiş olması  nedeniyle, bir vazife malûliyeti söz konusu olduğunda da, malûl hakkında uygulanan yasal düzenlenmelerde  farklılıklar olabilmektedir. Vazife malûllüğünü;

1- (Sivil) Vazife Malûllüğü,

2- Türk Silahlı Kuvvetleri Vazife Malûllüğü,

3- Harp Malûllüğü,

4- 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre Vazife Malûllüğü ve

5- 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’na göre Vazife Malûllüğü

olmak üzere 5 gruba ayırmak mümkündür. Bu ayrımın sebebi ilgililerin yaptıkları görevlerin özelliği, malûliyetlerine neden olan olayın niteliği, olaya sebep olan unsur, oluş zamanı ve yeri gibi faktörlerdir. Bu ayrımın sonucu ise, sağlanan mali ve sosyal haklar bakımından gruplar arasında farklılıkların oluşmasıdır. Sağlanan haklar arasındaki farklılıklar mağdur olduğuna inanan kişilerin sık sık serzenişlerine yol açmış, ilgililerin bazı haklı taleplerini de beraberinde getirmiştir.

Bu farklılıkları gidermeye yönelik ilk kapsamlı düzenleme 04.07.2012 tarihli ve 6353 sayılı Kanun(1) ile yapılmış, devamında 12.07.2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun(2) ile kapsam genişletilmiş,  genel olarak harp malûllüğü ile 2330 ve 3713 sayılı Kanun kapsamındaki vazife malûllerinin kendileri ile yakınlarının yararlandırıldığı haklardan, tüm vazife malûllerinin yararlandırılmasına imkan tanıyan değişiklikler yapılmıştır.

Bu kapsamdaki değişikliklerden birisi de Faizsiz Konut Kredisi Hakkıdır. Makalede Faizsiz Konut Kredisi Hakkı, zaman içerisinde yapılan değişiklikler ve en son 6495 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme değerlendirilecektir.

II- FAİZSİZ KONUT KREDİSİ HAKKI

A- 1985 -1991 YILLARI ARASINDA YAPILAN DÜZENLEMELER

Toplu Konut Fonu’ndan şehit ailelerine, terör malûlleri ile dul ve yetimlerine açılan faizsiz konut kredisinin ilk uygulaması 16.06.1985 tarihli ve 3233 sayılı Kanun(3) ile 04.07.1934 tarihli ve 2559 sayılı “Polis Vazife ve Selahiyeti Kanunu”na eklenen Ek 9. madde ile başlatılmıştır. Yapılan düzenleme gereği kanunlarla verilen görevleri yaptığı sırada veya bu görevleri yapmalarından dolayı 01.01.1971 tarihinden itibaren şehit olan polislerin ailelerine Toplu Konut Fonu’ndan 5.000.000 TL’si faizsiz kredi verilmiştir.

Takip eden dönemde 10.05.1990 tarih ve 3645 sayılı Kanun(4) ile 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu’na(5) bir madde eklenmiş, ayrıca 12.04.1991 tarih ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu(6) ile bu kredinin kapsamı genişletilmiş, Emekli Sandığı’ndan maaşa bağlanan ve Faizsiz Konut Kredisi için Hak Sahipliği Belgesi alan tüm şehit aileleri ile terör malûlleri ve bunların dul ve yetimlerinin de bu haktan yararlanması sağlanmıştır. Kredi kullanımına ilişkin esaslar ise  “Toplu Konut Fonu’ndan Şehit Ailelerine, Malûlleri ile Dul ve Yetimlerine Açılacak Faizsiz Konut Kredisi Yönetmeliği”nde(7)  düzenlenmiştir.

B- 2012 YILINDA YAPILAN DÜZENLEME

6353 sayılı Kanun’un 74. maddesi ile 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu’nda, 75. maddesi ile de 12.04.1991 tarih ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nda yapılan düzenleme ile

• Harp malûllüğü sonucu,
• İç güvenlik ve asayişin sağlanması, kaçakçılığın men ve takibi konularındaki görevlerin sebep ve etkisiyle,
• Barışta ve olağanüstü hallerde yapılan tatbikat ve manevralar sırasında bu harekat ve hizmetlerin sebep ve etkisiyle,
• Polislerden Vazife ve Selahiyet Kanunu ile verilen önleyici, caydırıcı, düzenleyici ve koruyucu kolluk görevlerini yaptıkları sırada, 
• 926 sayılı Kanun kapsamındaki (Jandarma dahil) Subay, Astsubay, Uzman Jandarma, Erbaş ve Erlerin, nöbet, devriye, kıtadaki her türlü işin icrası, verilen emirlerin yerine getirilmesi gibi İç Hizmet Kanunu’na tabi  hizmetleri  yerine getirirken  ve bu hizmetlerin sebep ve etkisiyle

şehit olanların; dul eşine, eşi hayatta değilse veya evlenmişse maaşa bağlanmış çocuklarına müştereken, bunlar bulunmadığı takdirde bakmakla yükümlü olduğu ana veya babasına,

• Terör eylemlerine muhatap olarak veya terör olaylarını önlemek amacıyla her türlü patlayıcı maddeye bağlı olarak meydana gelen olaylar sonucunda ya da terör olaylarının önlenmesi, takibi veya etkisiz hale getirilmesi amacıyla ifa edilen görevler sırasında veya bu görevlere gidiş dönüşler esnasında meydana gelen kazalar sonucunda gazi veya şehit olan;
• Kamu görevlileri,
• Er ve erbaşlar ile geçici köy korucuları,
• Her derecede askeri okullar, polis okulları ve Milli İstihbarat Teşkilatı hesabına açılan okullarda okumaya hak kazanıp geçici kaydı yapılan veya yaşları onsekizin altındaki öğrenciler ile
• Eylemleri suç teşkil etmemesi kaydıyla, terör eyleminin ortaya çıkarılması, etkilerinin azaltılması veya bertaraf edilmesinin sağlanmasında yardımcı ve faydalı olan sivil kahramalara

bir konut ile sınırlı olmak üzere, gazilerin kendilerine, şehitlerin ise dul aylığı bağlanan eşine, dul aylığı bağlanacak eşin olmaması halinde yetim aylığına müstehak çocuklarının tamamının müşterek hakkı olarak bir çocuğuna, çocuklarının da olmaması durumunda ana veya babasına

faizsiz konut kredisi alma hakkı getirilmiştir.

C- 2013 YILINDA YAPILAN DÜZENLEME

12.07.2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun’un 84. maddesi ile 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu’nun ek 2. maddesinde yeniden değişiklik yapılarak kapsam genişletilmiş ve

• Malûliyetine neden olan olayın türüne bakılmaksızın ve herhangi bir ayrıma gitmeksizin tüm vazife malûlleri,
• Vazife malûlü olduğuna karar verilenlerden, aylık bağlanmaksızın sınıf değiştirerek göreve devam edenler ile vazife malûllüğü aylıkları göreve girmeleri nedeniyle kesilenler

kapsama alınmıştır.

Bunlardan hayatını kaybedenlerin dul ve yetimleri ile harp veya vazife malûllüğü aylığı almaktayken faizsiz kredi hakkından yararlanmaksızın hayatını kaybedenlerin dul ve yetimleri için ise; yine bir konut ile sınırlı olmak üzere, öncelikle dul eşine, eşi hayatta değilse veya evlenmişse kredi kullanacak çocuklardan en az birisinin yetim aylığı almakta olması kaydıyla aylık bağlanma koşullarına bakılmaksızın talepte bulunan çocuklarına müştereken, bu kişiler bulunmadığı takdirde de öncelikle anaya olmak üzere ana veya babasına faizsiz konut kredisi alma hakkı getirilmiştir.

Bu aşamaya kadar yer alan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, görevli iken geçirdiği trafik kazası sonucu vefat eden memur veya öğretmen, hastasına enjeksiyon yaparken eline batan iğne ile bulaşan virüs nedeniyle vefat eden doktor, hemşire veya sağlık personeli, işyerindeki bir kaza sonucu vefat eden ya da malûl hale gelen mühendis ile teknisyen hakkında vazife malûllüğü hükümleri uygulanması halinde, ilgililer ya da hak sahibi yakınları bundan böyle faizsiz konut kredisinden faydalanabilecektir.

Öte yandan herhangi bir düzenleme yapılmadığından,  terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarara uğrayan ve 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun(8) kapsamında yer alan kişiler ise bu haktan yararlanamayacaktır.

III- KREDİ TALEBİNDE İZLENİLECEK YOL

A- KREDİ BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ BELGELER VE BAŞVURU ZAMANI

Bu hakkın kullanılabilmesi için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na dilekçe ile müracaat edilerek “Hak Sahipliği Belgesi” nin alınması, ardından Toplu Konut Fonu’ndan kredi kullanımına aracılık eden T.C. Ziraat Bankası’nın, bulunulan il ya da İlçedeki şubesine başvurularak talep dilekçesi, Hak Sahipliği Belgesi, tapu veya onaylı örneği, kooperatif ise üyeliğe ilişkin kooperatif yönetiminden alınan belge ile birlikte kredi talebinde bulunulması gerekmektedir.

Bugün itibariyle uygulama yönetmeliği henüz yayımlanmamıştır. Bu nedenle 6495 sayılı Kanun ile ilk kez kapsama alınan vazife malûlleri ile hak sahibi yakınlarının hak sahipliği belgesi müracaatı yapmadan önce Toplu Konut Fonu’ndan Şehit Ailelerine, Malûlleri ile Dul ve Yetimlerine Açılacak Faizsiz Konut Kredisi Yönetmeliği’nde gerekli değişikliğin yapılmasını beklemeleri gerekmektedir.

B- KREDİ TALEP EDİLECEK KONUTTA ARANACAK ÖZELLİKLER

Kredi talep edilecek konut için, tapusunun en fazla bir yıl önce alınmış olması dışında herhangi bir engelleyici düzenleme bulunmamaktadır.

Dolayısıyla krediyi kullanacak olan kişinin adına kayıtlı bir gayrimenkul ya da konut olması bu hakkı ortadan kaldırmadığı gibi istenilen şehirde ve istenilen özellikte konut sahibi olması da mümkündür. Üstelik krediye konu olacak konutun Toplu Konut İdaresi tarafından geliştirilen ve satışa sunulan konutlardan olması da gerekmemektedir. Hatta kapsamda yer alan bir kişi kendi arsası üzerinde kendi konutunu inşa etmesi halinde de bu haktan yararlanabilmektedir.

C- KREDİ MİKTARI

Kredi miktarı her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Tüketici Fiyatları Endeksinde meydana gelen artış oranı kadar artırılmaktadır. Kredinin miktarı 2013 yılı için 73.000,00 TL’si olarak belirlenmiş olup kredi bir konut ile sınırlı olmak üzere verilmektedir.

D- GERİ ÖDEMESİ VE VADESİ

Kredinin geri ödemesinde aylık taksitler için asgari bir ödeme tutarı bulunmamaktadır. Hak sahibinin her türlü tazminatlar dahil almakta olduğu maaşının 1/4’ü tutarındaki miktarın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kesilmesi suretiyle tahsilata başlanmaktadır. Adından da anlaşılacağı üzere krediye herhangi bir faiz uygulanmamaktadır.

Kredi kullanan hak sahibinin ölümü halinde kredi taksitleri; mirası kabul eden ve maaş almakta olan hak sahibinin aylıklarından 1/4 oranında, maaşa bağlanmış hak sahibinin olmaması halinde ise ilgili banka tarafından mirasçılardan tahsil edilecektir.

IV- SONUÇ

Şehit yakınları ile gazilerin konut sahibi olmalarını sağlamak amacını taşıyan Toplu Konut Fonu’ndan faizsiz kredi verilmesine ilişkin haktan 1984-2012 yılları arasında toplam 14.326 kişi faydalanmıştır(9).

Gerek 2012 yılında gerekse 2013 yılında yapılan kapsamlı düzenlemelerle genel olarak harp malûllüğü ile 2330 ve 3713 sayılı Kanun kapsamındaki vazife malûllerinin kendileri ile yakınlarının yararlandırıldığı Faizsiz Konut Kredisi Hakkından, devlete hizmet ettikleri esnada, hiç umulmayan ve beklenmeyen bir anda vazifelerini yapamayacak duruma giren ve haklarında vazife malûllüğü hükümleri uygulananların tamamının herhangi bir kısıtlama ve ayrım gözetilmeksizin yararlandırılmasına imkan tanıyan değişiklikler yapılmıştır. Bu nedenle Uygulama Yönetmeliği’nin yürürlüğe girmesi ile birlikte kredi kullanan kişi sayısında önemli bir artış yaşanacaktır. Bu ise vazife malûllerinin ya da hak sahibi yakınlarının konut sahibi olmasını sağlayacak ve oluşan mağduriyetler bir nebze de olsun giderilecektir. Ancak, terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarara uğrayan ve 5233 sayılı Kanun kapsamında yer alan kişiler veya hak sahibi yakınlarının da, takip eden dönemde bu haktan yararlanmak için gerekli yasal düzenlemenin yapılması talebinde bulunacakları değerlendirilmektedir.

*           Sosyal Güvenlik Kurumu Başmüfettişi, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kamu Görevlileri Ödemeler Daire Başkanı V.

(1)         12.07.2012 tarih ve 28351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)         02.08.2013 tarih ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(3)         25.06.1985 tarih ve 18792 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(4)         20.05.1990 tarih ve 20523 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(5)         17.03.1984 tarih ve 18344 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(6)         12.04.1991 tarih ve 20843 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(7)         21.09.1991 tarih ve 20998 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

(8)         27.07.2004 tarih ve 25535 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(9)         Kaynak: toki.gov.tr\TOKİ Faaliyetleri\Krediler\SehitKredileri