Yazar: S. Mehmet KELEŞ*
E-Yaklaşım / Kasım 2013 / Sayı: 251
I- GİRİŞ
Ağustos-Eylül
aylarında milyonlarca 4/b (Bağ-Kur) sigortalısına SGK tarafından borç
bildirim yazısı gönderildi. Bu yazı rehberlik amaçlı bir yazıdır. Yani
yazı ile kişiler borçlarının miktarları ve bu borçları nasıl
ödeyebilecekleri konusunda bilgilendirilmişlerdir.
Yazımızda
borç bildirim yazısı gönderilen sigortalıların yapması gerekenler,
özellikle emekli olmuş sigortalıların dikkat etmesi gereken husus
açıklanacaktır.
II- BORÇ BİLDİRİM YAZISININ İÇERİĞİ
İlk
kısımda da belirtildiği gibi bu yazı bilgilendirme amaçlı bir yazı
olup, yazı içeriğinde 30.06.2013 tarihi itibari ile yasal sürede
ödenmemiş toplam prim borcu miktarı, bu borç tutarının 36 aya kadar
taksit yapılabileceği ve taksit yapılması halinde sigortalılar ile
bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık hizmetlerinden
yararlanabilecekleri belirtilmiştir. Yine yazıda borçları ödemenin SGK
sisteminin sürdürülebilirliği açısından önemine değinilmiştir.
SGK
tarafından gönderilen bu borç bildirim yazıları, SGK sisteminde
6.000,00 TL ve üzeri borcu bulunan tüm sigortalılara, dosyalar üzerinde
herhangi bir inceleme yapılmaksızın sistemden çekilerek gönderilmiştir.
Dosyalar üzerinde inceleme yapmak aylarca sürebileceği gibi, SGK’nın hem
çok zamanını alacak hem de bu yazının gönderilmesi güçleşecek
dolayısıyla vatandaşlar hak ve yükümlülükleri konusunda
bilgilendirilemeyeceklerdi. Gerek vatandaşların bilgilendirilmesi,
gerekse SGK’nın zaman ve emekten tasarruf etmesi gayesiyle dosyalar
incelenmemiştir.
Dosya
bazında incelemeden yapılmadan borç bildirimi gönderilmesi nedeniyle,
bazı sigortalılara gönderilen borç miktarları hatalıdır. Bu durumda
sigortalıların İB formu denen sigortalılık sürelerinin tespitine yarayan
belgeyi SGK’dan alarak ilgili Kurum ve Kuruluşlardaki kayıtlarının
durumunu onaylattırmalı ve İB formunu tekrar SGK’ya götürmelidir. SGK İB
(İş başlama-İş bitiş) formundaki bilgilere ve Kurum kayıtlarındaki
diğer bilgilere göre sigortalılık süresini tam olarak tespit edecek ve
ödenmesi gereken gerçek borç miktarını sigortalıya bildirecektir.
III- EMEKLİLERDEKİ FARK NEDİR?
A- BAĞ-KUR’DAN EMEKLİ OLDUĞU HALDE KENDİSİNE BORÇ BİLDİRİM YAZISI GÖNDERİLENLER
Bağ-Kur’dan
malûllük, yaşlılık ya da ölüm aylığı alanlara borç bildirim yazısı
gelmesi halinde (borcun kesin miktarının SGK’dan öğrenilerek) bu borcun
ödenmesi gerekmektedir. Borç bildirim yazısı geldiği halde borçlarını
ödemeyenlerin aylıkları durdurulabilir. Durdurma
sonrası borcun ödenmesi halinde durdurulan aylıklar yeniden hesaplanıp,
durdurulduğu tarih itibariyle başlatılır.
Borcu
olduğu halde nasıl aylık bağlandı? Sorusunun cevabı şu şekildedir. Eski
yıllarda bilgisayar sistemi yok idi. Vatandaş meslek kuruluşu kaydı ya
da vergi kaydına göre Bağ-Kur sigortalısı olmuş fakat bu sigortalılığı
sona erdikten sonra bu Bağ-Kur kaydını bildirmeden yeni bir Bağ-Kur
kaydı yaptırarak yeni bir bağ numarası almıştır. Eski numaradaki borçlar
ödenmemiş, sigortalılığı yeni numara üzerinden devam etmiştir. O
yıllarda bilgisayar sisteminin olmaması nedeniyle bu durum tespit
edilememiştir. Dolayısıyla iki numarası olup, numarasının birinde borç
bulunduğu halde diğer numara üzerinden emekli olan sigortalılar
bulunabilmektedir.
B- 1479 SAYILI YASA DIŞINDA DİĞER KANUNLAR GEREĞİ EMEKLİ OLANLARDAN KENDİSİNE BORÇ BİLDİRİM YAZISI GÖNDERİLENLER
- 1479 sayılı Kanun dışında diğer sosyal güvenlik kanunlarına göre yaşlılık, malûllük ve ölüm aylığı bağlananlardan, bu aylığın bağlanma tarihi 08.05.2008 sonrası olanlar; bu durumda olanlar kendilerine gönderilen borçları borçların kesin miktarını SGK’dan öğrenmek kaydıyla ödemek zorundadırlar.
- 1479 sayılı Kanun dışında diğer sosyal güvenlik kanunlarına göre yaşlılık, malûllük ve ölüm aylığı bağlananlardan, bu aylığın bağlanma tarihi 08.05.2008 öncesi olanlar; 1479
sayılı Kanun’un ek geçici 6. maddesinde, 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe
girdiği tarihe kadar T.C.Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve
506 sayılı Kanun’un geçici 20. maddesinde belirtilen emekli sandıkları
ile kanunla kurulu diğer emekli sandıklarınca kendilerine yaşlılık,
malûllük veya ölüm aylığı bağlananların, 01.10.1972 tarihinden itibaren
1479 sayılı Kanun kapsamı dışında sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
Ancak, 1479 sayılı Kanun’a tabi hizmet süreleri, diğer kurum ve sandıklara bildirilmiş ise bu hizmetlerin geçerli sayılacaktır.
1479
sayılı Kanun’un geçici ek 6. maddesi gereği, 01.10.1972 tarihi ile 5510
sayılı Kanun’un yürürlük tarihi arasında 1479 sayılı Kanun’a tabi
sigortalı olan ve olması gerekenlerin sigortalılıklarının başlangıç
tarihinden sonraki bir tarihten 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihine
kadar geçen süre içerisinde 5434, 2926 ve 506 sayılı Kanunlar ile 506
sayılı Kanun’un geçici 20. maddesinde belirtilen diğer emekli
sandıklarınca kendilerine malûllük ve yaşlılık aylığı bağlanmış olanlar
ile ölümleri sebebiyle hak sahiplerine aylık bağlanmış bulunanların
01.10.1972 tarihinden başlanmak üzere sigortalılıkları başlangıç tarihi
itibari ile iptal edilecektir.
SGK
2013/11sayılı Genelgesi’nde 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi esas
alınmamış, 1479 sayılı Kanun’un ek geçici 6. maddesinde değişiklik yapan
5474 sayılı Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlandığı gün olan 08.05.2008
tarihi esas alınmıştır. Dolayısıyla genelge gereği, 08.05.2008
tarihinden önce aylık bağlananlardan Bağ-Kur kaydı tespit edilenlerin
Bağ-Kur kayıtları silinmektedir.
IV- SONUÇ
SGK’dan
kendilerine borç bildirimi gönderilenlerden SGK Genelgesi’ne göre
08.05.2008 tarihinden önce 1479 sayılı Kanun dışında diğer sosyal
güvenlik kanunlarına göre malullük, yaşlılık veya ölüm aylığı alanlar
bulunması halinde bu kişiler belirtilen borçları SGK ya müracaat ederek
sildirebilirler.
SGK’nın
2011/13 sayılı Genelgesi’nde esas alınan 08.05.2008 tarihini yeniden
gözden geçirmesi ve 1479 sayılı Kanun’un ek geçici 6. maddesi hükmünü
5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih olan 01.10.2008 tarihini
esas alarak uygulamalıdır.
_______________________
* Sosyal Güvenlik Denetmeni, Manisa Sosyal Güvenlik İl Müdür Yrd. V., İşletme Bilim Uzmanı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder