Yazar: Muzaffer ŞEKEROĞLU*
E-Yaklaşım / Kasım 2013 / Sayı: 251
Türkiye’de
yaşayanların yurt içinde veya yurt dışında (sosyal güvenlik sözleşmesi
olan ülkelerde) devletin sağlık yardımlarından yararlanma şartları
nelerdir bunları sorularla yanıtlayalım.
5510
sayılı Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) SSK, (b) Bağ-Kur, (c )
Emekli Sandığı kapsamındakiler, Gaziler, 65 Yaş aylığı alanlar, Yabancı
Uyruklu sigortalılar, Er ve Erbaşlar, Harp Okulu ve Polis Akademisi
öğrencileri, Stajyer Avukatlar, Stajyer öğrenciler, Yabancı Uyruklu
öğrenciler, Eş, çocuk, Anne /Baba, Kız çocukları, Malûl Çocuklar, Üvey
çocuklar, Evlat edinilen çocuklar, Yabancı bir ülkede çalışan Türk
işçileri, 2022 Sayılı Kanuna göre aylık alan özürlü kimseler, Geçici köy
korucuları, TSK’da görevli Askeri ve Sivil personelin kendileri ile
bunların hak sahiplerinin sağlık yardımları.
5510
sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinde Zorunlu Genel
Sağlık Sigortalılığı için 3 yıllık geçiş süreci verilmiş olup,
01.01.2012 tarihi itibariyle zorunlu hale getirilmiştir.
Bazı sorularla bu konuya açıklık getirelim.
Soru:
Çocuğum yurt dışında üniversitede okumaktadır, Türkiye ye geldiğinde
benim üzerimden sağlık yardımı alması için ne yapmalıyım?
Yabancı
ülkede öğrenim gören öğrencilerden, ya okumakta oldukları okullardan
alacakları öğrenim belgesi veya bulunduğu ülkedeki Türk konsolosluğundan
alacağı öğrencilik belgesi (yabancı dilde verilmişse), Türkçe
tercümesi, ve bu okulların ülkemizde YÖK tarafından tanındığını gösteren
denklik belgesi (kurum, YÖK tarafından açılan YÖKSİS programı aracılığı
ile denklik kayıtlarını görebilmekte) ile birlikte kuruma müracaat
etmesi gerekmektedir.
Soru: Çocuğum yabancı ülkede okumakta, benim üzerimden yabancı ülkede sağlık yardımı alabilir mi?
Çocuğunuz, ülkemizin sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış olduğu “belirli’’
ülkelerde eğitim görüyorsa sizin üzerinizden sağlık yardımı alabilmesi
için yurtdışı işlemleri servisi bulunan sosyal güvenlik il/merkez
müdürlüklerinden alacakları ilgili formüler (sözleşme ile belirlenen
form) ile yabancı ülke sosyal güvenlik kurumundan Türk Sosyal Güvenlik
Kurumu adına sağlık yardımı alabilirler.
Soru: Er olarak askerliğimi yapmaktayım, ben, eşim ve çocuklarım sağlık yardımlarından yararlanma imkanımız var mıdır?
Er
ve erbaş olarak askerliğini yapmakta olanların kendilerine Türk Silahlı
Kuvvetleri kapsamında sağlık yardımı sağlanmaktadır. Bunların evli
olması halinde eş, çocukları ile anne/babaları ise kaymakamlıklara bağlı
sosyal yardımlaşma vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırmaları
ve çıkacak sonuca göre ya yeşil kartlı olarak ya da bir miktar prim
ödeyerek sağlık yardımı alabilirler.
Soru:
Er olarak askerliğim yaptım ve bitirdim şimdi sigortalı olarak
çalışmaktayım. Ancak hastaneye gittiğimde hala er/erbaş kapsamında
gözüküyorum ne yapmalıyım?
Bu
şekilde sağlık sisteminde er/erbaş olarak gözükenler askerlik şubesinde
alacakları terhis belgesi ile birlikte kendilerine en yakın sosyal
güvenlik il/merkez müdürlüklerine müracaat ederek er/erbaş kayıtlarını
sistemden sonlandırmaları gerekmektedir. Bu şekilde kayıtları
sonlandırılanlar kendi çalışmaları üzerinden sağlık yardımı alabilirler.
Soru:
Sigortalı olarak (SSK) çalışanlar, Bağ-Kur kapsamındakiler, Emekli
Sandığı kapsamında çalışanlar (bunlar zorunlu sigortalılık kapsamında
kabul edilir) isteğe bağlı sigortalılar, Genel Sağlık Sigortası
kapsamında prim ödeyenler hangi tarihten itibaren sağlık yardımı almaya başlar ve sağlık hakları ne zaman sone erer?
Zorunlu
sigorta kapsamında primi ödenenler 30 günlük Genel Sağlık Sigortası
primleri işverenleri tarafından kuruma bildirilenler bildirimlerinin
yapıldığı tarihte itibaren kendileri ve hak sahipleri sağlık yardımı
alabilirler.
Köy
muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına
bağımsız çalışanlar ile Zorunlu Genel Sağlık Sigortası kapsamında
primlerini kendileri ödeyenler 30 günlük Genel Sağlık Sigortası
primlerini ödemeleri veya borcunu tecil ve taksitlendirme yaptıranlar
ile tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç, 60 günden fazla prim borcunun olmaması halinde kendileri ve hak sahipleri sağlık yardımlarından yararlanabilirler.
İsteğe
Bağlı sigortalılar ile Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak suretiyle
oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke
mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişilerin 30 günlük prim ödeme
günü olması ile birlikte, sağlık hizmet sunucusuna başvurduğu tarihte
prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması gerekmektedir.
Zorunlu
sigortalılık kapsamında bulunanlardan sigortalılık niteliğini
yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içerisinde 90 gün Genel
Sağlık Sigortası primi ödemiş bulunanlar
sigortalılıkları sone erdiği tarihten itibaren 10+90 gün daha sağlık
yardımlarından kendileri ve hak sahipler ile birlikte sağlık
yardımlarından yararlanabilirler.
İsteğe
Bağlı sigortalılar ile Genel Sağlık Sigortalıları, Yurt dışı topluluk
sigortasına tabi olanlar ise sigortalılıkları sona erdiği tarih
itibariyle kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları hak sahipleri ile
birlikte sağlık yardımları sonlandırılır.
Soru:
Mahkeme kararıyla cinsiyetim erkek iken kadın olarak değiştirdim
anne/babam üzerinden kız çocukları gibi sağlık yardımı alabilir miyim?
Mahkeme
karar tarihi itibariyle anne/baba üzerinden sağlık yardımı alma
hakkınız var. Mahkeme bu durumun doğuştan itibaren var olduğunu
belirlemişse kayıt tarihi geriye çekilerek sağlık yardımlarından
yararlandırılır.
Soru:
Harp okulu veya Polis akademisi öğrencisiyim, eş çocuk ve anne/babam
için bu kanun kapsamında sağlık yardımı alabilir miyim?
Bu
kanun kapsamda bulunan öğrencilerin bakmakla yükümlü oldukları eş ve
çocukları 5510 sayılı Kanun’un 3. maddesinin 1. fıkrasının 10 numaralı
alt bendi gereği kendi sağlık yardımlarından yararlandırılır.
Ancak;
bunların anne/babası 08.02.2011 tarih 2337638 sayılı sayılı Genel
Müdürlük talimatına istinaden bu kapsamdaki öğrencilerin sağlık
yardımlarından yararlandırılması mümkün değildir.
Soru:
Özel bir bankada çalışmaktayım ben, eşim ve çocuklarım Sosyal Güvenlik
Kurumu’nun sağlık yardımlarından yararlanabilir miyiz?
Banka
sandıklarının Sosyal Güvenlik Kurumu’na 2013/Mayıs ayında devri söz
konusu iken çıkarılan bir yazı ile bu kapsamdakilerin kurumumuza devri
bir yıl süre ile ertelenmiştir. Dolayısıyla bu kapsamdaki kişilerin
kendileri ile bakmakla yükümlü olduğu hak sahipleri bir yıl daha banka
sandıklarının sağlık yardımlarından yararlanmaya devam edilecektir.
Soru:
Özel bir bankada çalışmakta iken ayrıldım ve şu anda özel sektörde
sigortalı olarak çalışmaktayım, primlerim ödenmesine rağmen sağlık
yardımlarından yararlanamıyorum ne yapmam gerekir?
Bankaların
sağlık sandığına bağlı olanların bu kapsamdaki sigortalıkları banka
sandıklarınca sonlandırılmadan kendi sigortalılıklarından dolayı sağlık
yardımları, sistem tarafından engellendiğinden, öncelikle çalışmış
oldukları bankaların sağlık sandıklarınca bu kişilerin sağlık
kayıtlarının sonlandırılması gerekmektedir.
Soru:
Özel sektörde bir firmada sigortalı olarak ay içerisinde kısmi süreli
çalışmaktayım. Sağlık yardımlarından nasıl yararlanabilirim?
İşyerinde ay içerisinde kısmi süreli olarak “kısmı süreli istihdam şeklinde”
çalışan sigortalılar, ay içerisinde çalıştıkları sürelerin geri kalan
günlerini ya isteğe bağlı sigortalı olarak ya da gelir testi yaptırmak
suretiyle çıkacak olan sonuca göre prim ödeyerek genel sağlık sigortası
primlerini 30 güne tamamlamak durumundadırlar.
Soru:
Türkiye de 6 aydan beri yabancı uyruklu kişi olarak ikamet etmekteyim.
Çalışmıyorum ve ülkemin Türkiye ile hastalık sigortası bakımından sosyal
güvenlik sözleşmesi bulunmadığından ülkenizden sağlık yardımı
alamıyorum ne yapmam gerekir?
5510
sayılı Kanun’un 61. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde belirtilen
süre, 60. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde sayılanların Türkiye de
yerleşim süresi bir yılı geçtiği tarihten itibaren genel sağlık
sigortalısı sayılacağı ve bu tarihte itibaren bir ay içerisinde
verecekleri giriş bildirgesi ile tescil edilecekleri hüküm altına
alındığından, Türkiye deki yerleşim süreniz bir yılı aşmadan genel
sağlık sigortalısı olamayacağınız açıktır.
Soru:
Annem ve Babam resmi nikahlı olarak evli değiller, babam şu anda başka
birisi ile evli, ben nüfus kayıtlarında babamın üzerine kayıtlıyım ancak
annemin nüfusu üzerinde gözükmediğimden nüfus kayıt sisteminde annemin
çocuğu olarak gözükmüyorum ve annemi üzerime alamıyorum ne yapmalıyım?
Nüfus
müdürlüğünden nüfus kayıt örneğinizin açıklamalar bölümüne ………şu TC
kimlik numaralı kişi bu kişinin annesidir şeklinde bir not yazdırılması
halinde annenizin sizin gerçek anneniz olduğu anlaşılacağından, bu
şekilde sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine müracaat ederek SPAS
sistemine annenizin kimlik numarasını işletmeniz halinde kendi
üzerinizden sağlık yardımı alabilirsiniz?
Soru:
Üniversitede okumaktayım 18 yaşımı doldurduğum için sağlık kaydım
kapatıldı. Babam Milletvekili olarak TBMM’de görev yapmakta babamın
üzerinden kurumunuzdan öğrenci kaydımı açtırabilir miyim?
TBMM
kapsamında görev yapmakta olan milletvekillerinin kendileri ile
bakmakla yükümlü oldukları hak sahiplerinin sağlık işlemleri TBMM
bünyesinde yürütüldüğünden bu kapsamdakilerin kendileri ile hak
sahiplerinin sağlık yardımları kurumumuzca sağlanmamaktadır.
Soru:
2022 sayılı Kanun’a göre özürlü aylığı almaktayım ben yeşil kartlı
olarak sağlık yardımı alıyorum, eşim, çocuklarım, anne/babam benim
üzerimden sağlık yardımı alabilir mi?
01.01.2012
tarihinden itibaren yeşil kartlılarda sosyal güvenlik kurumunca devir
alındığından, kanuna göre 2022 sayılı kanuna göre özürlü aylığı almakta
olanların bakmakla yükümlü oldukları kişilerde özürlü aylığı alan kişi
üzerinden yeşil kart kaydı açılarak sağlık yardımı alabileceklerdir.
Soru:
Yurt dışı topluluk sigortasına tabi olarak Türk işveren tarafından
Kazakistan’a götürüldüm işveren tarafından primlerim düzenli olarak
ödeniyordu. İşten çıktım fakat 10+90 gün daha sağlı yardımı almam
gerekirken sağlık yardımım kesildi neden sağlık yardımı alamıyorum?
Yurt
dışı topluluk sigortasına tabi olarak ödenen primler zorunlu
sigortalılık kapsamında değerlendirilmemektedir. Bu türden yatan primler
kişilerin emeklilik hesabına yansımadığından işten çıkışları verildiği
tarihte sağlık yardımları da kesilmektedir.
Soru:
İş Kur kapsamında düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme
kursuna katılmaktayım sağlık yardımlarından nasıl yararlanabilirim?
İş
Kur kapsamında düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme
kursuna katılanların genel sağlık sigortalılığı, bunların ana/baba
üzerinden bakmakla yükümlü durumunda olmayanların kursa başladığı
tarihten itibaren tescilleri iş-kur tarafından yapılarak genel sağlık
sigortalılıkları başlatılır ve bu şekilde sağlık yardımlarından
yararlanabilirler.
Soru:
Eşim yabancı uyruklu, eşimin önceki eşinden ve bizimle birlikte yaşayan
bir de çocuğu var, eşim ile birlikte bu üvey çocuğuma da sağlık yardımı
alabilir miyim?
Yabancı
uyruklu eşinizin yine başka bir evlilikten olan yabancı uyruklu
çocuğuna kendi üzerinizden sağlık yardımı almanız mümkün değildir. Ancak
eşiniz, Genel Sağlık Sigortası kapsamında tescil işlemini yaptırmak
suretiyle kendisi ve çocuğu da sağlık yardımlarından yararlanabilir.
Bunlar için gelir testi istenmeksizin en yüksek oran üzerinden prim
ödenmektedir.
Soru: Sigortalı olarak işe girdim ben, eşim, çocuklarım annem/babam sağlık yardımlarından hemen yararlanabilir miyiz?
Kanun’a
göre kişi, sigortalı olarak ise işe girdikten sonra 30 günlük Genel
Sağlık Sigortası prim gün sayısının işverence kuruma bildirilmesi,
İsteğe Bağlı ve Bağ-Kur’ lu ise 30 günlük Genel Sağlık Sigortası
priminin kendilerince ödenmesi halinde kendileri, eş ve çocukları ile
anne/babaları da sağlık yardımlarından yararlanabilirler.
Örnek:
Sigortalı olarak 15.06.2013 tarihinde işe başlayan sigortalı hiçbir
işleme gerek olmaksızın 15.07.2013 tarihinde kendisi ile birlikte hak
sahipleri de sağlık yardımlarından yararlanabilir mi?
Yararlanamaz,
çünkü Haziran ayı aylık prim hizmet belgesinin kuruma gönderilme süresi
23.07.2013 tür. Bu tarihte bildirilecek gün sayısı Haziran ayı 30 gün
olduğundan sizin için bildirilecek gün sayısı 16 gün olacaktır,
sigortalıların sağlık yardımı alabilmeleri için 30 günlük prim
bildirilmesi istendiğinden 16 gün üzerinden sağlık yardımı verilmesi
mümkün değildir. Bunun için sigortalı Temmuz ayının aylık prim hizmet
belgesinin de kuruma gönderilmesini beklemesi mi gerekir? Hayır
gerekmez, çalışmış oldukları işyerlerinin işverenlerince sigortalıların
işe girdikleri tarihten itibaren 30 günlük süre geçmişse, internet
ortamında verecek oldukları hesap fişi ile çalışmalarının devam
edeceğini belirtmeleri halinde Temmuz ayının aylık prim hizmet
belgesinin verilmesi gereken süreyi beklemeden kendileri ile birlikte
hak sahipleri de sağlık yardımlarından yararlanabilirler.
Soru:
Anne/babam üzerinden sağlık yardımı almakta iken işe girdim kendi
sigortalılığımdan dolayı sağlık yardımından yararlanabilmem için 30
günlük prim ödenmesini beklemem gerekir mi?
Kişi
anne/baba veya eş üzerinden sağlık yardımı almakta iken kendisi bir işe
girer ve çalışmaya başlarsa 30 gün prim ödeme şartı aranmaksızın kendi
sigortalılığı üzerinden sağlık yardımı alabilir.
__________________________________
* İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü, Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezi, Sağlık Aktivasyon Servisi Şefi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder